Rekonstrukcja tarczy z okresu wpływów rzymskich.

Strzyż · 12-11-2011, 18:53:12

Ośmielony tym że już kilku kolegów pokazywało w tym dziale uzbrojenie ochronne pragnę szanownemu koleżeństwu zaprezentować rekonstrukcję tarczy z okresu wpływów rzymskich. Może warto zobaczyć z czym musiał mierzyć się ówczesny miecz lub włócznia.
Najbardziej skomplikowanym technologicznie elementem ówczesnej tarczy było umbo czyli żelazny (bardzo rzadko brązowy a wyjątkowo srebrny w tarczach paradnych) element zakrywający wykonany pośrodku tarczy otwór w którym umieszczony był imacz za który trzymało się tarczę.
Forma umb ewoluowała dosyć szybko, są one dobrym elementem datującym. Zmieniały się ogólne proporcje jak i długość tępego lub ostrego kolca wieńczącego umbo. Kolec ten miał zapewne zastosowanie w ówczesnej szermierce, ostry umożliwiał np wbicie go w tarczę przeciwnika i odciągnięcie jej tak aby odsłonić delikwenta, kolec długi i tępy stwarzał między tarczami dystans uniemożliwiający taką operację. To na razie chyba tylko moja teoria i szerokie pole do dyskusji
Umba byly z pewnością wykuwane z dość grubego placka żelaza, kucie ich z blachy miało sens niewielki, blachę i tak trzeba było by wcześniej wykuć a operowanie tak dużym i gorącym krążkiem w czasie pracy jest bardzo utrudnione. Poza tym grubszy kęs dłużej utrzymuje ciepło.
Materiał wyjściowy- płytka miękkiego żelaza o średnicy ok 12cm i grubości 10mm

Uploaded with ImageShack.us
Zaczynam pracę od wyodrębnienia kęsa metalu z którego powstanie kolec

Uploaded with ImageShack.us

Przepraszam ale będę dokładal zdjęcia i tekst etapami, wczoraj chciałem wszystko naraz ale jakiś błąd się zdarzył i robotę diabli wzięli.

Tu już coś się wyłania...

Uploaded with ImageShack.us

Uploaded with ImageShack.us
I gotowe

Uploaded with ImageShack.us

borutaws · 12-11-2011, 19:12:25

już cię lubię

Strzyż · 12-11-2011, 19:34:15

A dziękuję bardzo, ja się czasem daję lubić
Kontynuacja:

Płyta tarczy została sklejona z kilku brzozowych desek o ciekawym usłojeniu. W centrum płyta ma grubość 10mm a przy krawędziach 4mm, oczywiście grubość zmniejsza się płynnie. Do płyty jest przynitowane umbo, imacz i pozostałe alimenty

Uploaded with ImageShack.us

W przypadku akurat tej tarczy imacz ma formę dość długiej taśmy,pokrytej dla usztywnienia i uzyskania odpowiedniego przekroju dwoma drewnianymi llistwami, do górnej i dolnej części imacza są przynitowane koluszka służące do mocowania pasa nośnego.
Gotowa tarcza:

Uploaded with ImageShack.us

Krawędż tarczy jest okuta mosiężnym rynienkowatym okuciem, na powierzchni płyty znajduje się kilka okuś wzmacniających i zasłaniajęcych miejsca gdzie wraże miecze i włócznie uszkodziły tarczę. Germanowie chętnie eksponowali takie ślady reperując tarcze ozdobnymi okuciami.
Tu umbo oryginalne

Uploaded with ImageShack.us
A tu inne wykonane przezemnie umbo z imaczem innego typu, to jest jakieś sto pięćdziesiąt lat młodsze od poprzedniego.

Uploaded with ImageShack.us

Grubość ścianek umba wacha się pomiędzy 1.5-2mm Waga ok 1kg. Waga całej tarczy nieco ponad 2kg.

Nomad · 12-11-2011, 21:46:29

Co by tu dużo mówić, po prostu niesamowite!

Chciałbym kiedyś sobie zrobić jakąś tarczę, niekoniecznie dokładna replika, ale jednak własnie z kilku desek, umbo no i uchwyty, i się zastanawiam nad drewnem. Myślałem nad grabem i bukiem, nawet nie pomyślałem o miękkim drewnie typu brzoza. Czy takie drewno było w oryginałach?

Pozdrawiam!

Strzyż · 12-11-2011, 21:56:43

W oryginałach była olcha, lipa, dąb (w najmniejszym procencie). Tyle że oryginałów zachowała się znikoma ilość, tarcze z zachowanym drewnem znane są z duńskich znalezisk bagiennych. Wybierano drewno lekkie i trudno łupliwe-taka brzoza o falistym usłojeniu spełnia te warunki.Grab i buk są raczej ciężkie i łupliwe.

jerry30 · 12-11-2011, 22:02:19

Brzozy w Rzymie?

Strzyż · 12-11-2011, 22:10:40

Nie, nad środkową wisłą. Tarcza pochodzi z okresu wpływów rzymskich a nie z rzymu, choć tam wpływy rzymskie były najsilniejsze

jerry30 · 12-11-2011, 22:50:11

borutaws · 13-11-2011, 11:37:21

A z jakiego terenu tarcza?
Germania?

Strzyż · 13-11-2011, 11:42:42

Germania pomiędzy Wisłą i Bydgoszczą.

kali · 13-11-2011, 11:49:53

Czy to umbo wykańczane jest wyłącznie kuciem?

paproch · 13-11-2011, 11:50:46

Cytat: Strzyż w 13-11-2011, 11:42:42
Germania pomiędzy Wisłą i Bydgoszczą.

Przepraszam za drobiazgowość ale skąd dokładniej?

Strzyż · 13-11-2011, 12:19:56

Kali, oba umba, to na tarczy i to drugie są wykańczane wyłącznie kuciem, można oczywiście zrobić to lepiej ale postanowiłem zostawić je w stanie obrazującym pewną przeciętną jak mniemam. Bardzo wiele autentycznych umb ma świetnie zachowaną powierzchnię dzieki patynie ogniowej powstałej w czasie przepalenia na stosie pogrzebowym. Nie jestem pewien na ile ich powierzchnia jest wynikiem wielokrotnego czyszczenia materiałem ściernym a na ile celowego szlifowania. W każdym razie wiele przedmiotów z tego kręgu kulturowego ma powierzchnię perfekcyjnie opracowaną młotkiem.
Paproch, nie wiem dokładnie skąd, rejon na pólnocny wschód od Bydgoszczy. Rekonstrukcja i oryginał znajdują się w bydgoskim muzeum, jeśli to bardzo ważne to tam należy pytać.

Nomad · 13-11-2011, 14:58:54

Dzięki Strzyż za odpowiedź, teraz wiem czego szukać na tarczę

Jak już zacznę robić, to na pewno się jeszcze dopytam o szczegóły konstrukcji.

Danock · 13-11-2011, 19:58:19

Bardzo ładne umbo. Aż się prosi o tutorial z kucia. Świetna praca, tylko...
Już miałem napisać, że trochę na niskie i nity mają za duże główki, imacz...
A to w tytule jest błąd lub skrót myślowy Bo to umbo tuż sprzed okresu wpływów rzymskich, z fazy A3 (koniec 1 w. p.n.e.). Sam przedstawiasz potem świetną kopię z fazy B2. Elementy okuć tarczy rzeczywiście późniejsze.

Strzyż · 13-11-2011, 20:08:12

Cholera, na fachowca musiałem trafić! Wybacz ale celowo tak napisałem żeby jakoś umiejscowić to w czasie osobom nie znającym szczegółowej periodyzacji. Elementy okuć jak piszesz dość dowolne tyle że rekonstrukcja powstała w celach edukacyjnych i wraz z zamawiającym zdecydowaliśmy się na delikatne odejście od realiów chronologii (a może tego rodzaju okuć z fazy A3 jeszcze nie znaleziono? )
Tutorial z kucia umba prawie jest, na zdjęciach mam nadzieje widać najważniejsze etapy. Zdjęć w trakcie zrobiłem tyle że prawie film animowany można zrobić tylko nie wiem czy serwer by wytrzymał.
Dziękuję za cenne uwagi!

paproch · 13-11-2011, 20:17:33

Dzięki za doprecyzowanie. Pytam bo mieszkam w Fordonie, północny wschód od Bydgoszczy między kilkoma grodziskami, między Strzelcami a Wyszogrodem:
http://wyszogrod.bydgoszcz.pl/gfx/grodziska/b_grodziska.jpg

Danock · 13-11-2011, 20:38:56

Cytat: Strzyż w 13-11-2011, 20:08:12
(...) tyle że rekonstrukcja powstała w celach edukacyjnych i wraz z zamawiającym zdecydowaliśmy się na delikatne odejście od realiów chronologii (a może tego rodzaju okuć z fazy A3 jeszcze nie znaleziono?

Tak też pomyślałem.. Nawet chyba wiem na czym się wzorował

Uploaded with ImageShack.us
Ilustracja za: T. Dąbrowska - Młodszy okres przedrzymski na Mazowszu i zachodnim Podlasiu. Zarys kulturowo-chronologiczny; MSiW, t. VII; s. 244; Wa-wa 2008.

Następnym razem poucz zamawiającego, że trzeba trzymać się ścisłych reguł – właśnie w celach edukacyjnych.
Okuć z tego okresu nie znaleziono bo są późniejsze (skraj tarczy) lub wzorowane na znaleziskach ze skandynawskich stanowisk bagiennych z młodszego rzymu, o czym przecież wiemy.

Ze spraw technologicznych, czekam na tutek z kucia

Strzyż · 13-11-2011, 20:58:29

W Bydgoszczy mają to umbo którego zdjęcie zamieściłem w wątku i taśmowaty imacz z ładniusimi zakończeniami który trochę widać na tarczy od wewnętrznej strony. Nie jestem pewien czy znają dokładnie miejsce znalezienia bo to chyba jakieś znalezisko jeszcze z przełomu19/20w.
Rzeczywiście z Kamieńczyka ściągnęliśmy okucie krawędzi. Jeśli chodzi o sztuczki na płycie tarczy to cóż, zamawiający chciał bogato...
Wierzaj mi że dodatkowe zdjęcia które mam nic nowego nie wniosą, proces wyciągania umba z płytki jest dość nudny. Te które zamieściłem ilustrują najważniejsze etapy nie nudząc. Jeśli chcesz podaj mi maila na priwa, wyślę Tobie wszystkie zdjęcia które mam.
Objętość tematu technologii umb raczej na artykuł z dołączoną płytką by się nadawała

Razowiec · 13-11-2011, 21:55:36

Cytat
Kolec ten miał zapewne zastosowanie w ówczesnej szermierce, ostry umożliwiał np wbicie go w tarczę przeciwnika i odciągnięcie jej tak aby odsłonić delikwenta, kolec długi i tępy stwarzał między tarczami dystans uniemożliwiający taką operację. To na razie chyba tylko moja teoria i szerokie pole do dyskusji

Spotkałem się z opiniami, że tępy kolec "wyparł" ostry jako że był mniej podatny na szkodzenia a robił porównywalną krzywdę. Do tego wbicie takiego w tarczę przeciwnika mogło uczynić tyleż samo kłopotu obu oponentom

Bardzo ładna tarcza. Szczególnie gratuluję umba, bo niewielu jest ludzi w Polsce potrafiących takie wykuć z jednego kawałka. Kto chciałby na szybko zapoznać się z przeglądem północnoeuropejskich umb z tego okresu radzę zajrzeć tutaj: http://umba.newworldltd.org/

Jeśli chodzi o drewno na tarczę, to na przestrzeni dziejów używane było chyba wszystko co rosło w okolicy. Preferencje twarde/miękkie zależało od miejscowych tradycji, choć trzeba przyznać, że częściej używano miękkich - "żeby się wgniotło a nie pękło". Jednak dębowe tarcze stanowiły obok olchowych największy odsetek tarcz w duńskim Illerup Adal (pocz IIIw ne) a na XIV-wiecznym śląsku kilkukrotnie wydawano rozporządzenia, zakazujące produkcji tanich tarcz z sosny oklejanej płótnem zamiast porządnych, bukowych, krytych skórą.

Dobrze mi się wydaje, że oglądałeś tarcze zrobione przez Wojciecha Sławińskiego? Bo widzę podobne wykończenie typu "nówka sztuka prosto z bagna"